Door: Laurens Runderkamp (docent Duits en geschiedenis aan Spinoza20first in Amsterdam en lid van de vakvernieuwingscommissie MVT)
Het is bijna zover. De geactualiseerde examenprogramma's voor negen moderne vreemde talen zijn zo goed als af.
Toen ik twee jaar geleden voor het eerst de vergaderzaal bij SLO binnenstapte vond ik het best spannend. Zitten al deze slimme, ervaren mensen wel te wachten op de mening van deze relatief onervaren leraar Duits?
Het is tenslotte al decennia geleden dat er voor het laatst zo’n grote aanpassing is gedaan. We moeten werken met gedetailleerde opdrachten van het ministerie, uiteenlopende meningen van de achterban, de haalbaarheid op verschillende soorten scholen en uitvoerbaarheid voor de toetsmakers van Cito, om maar eens een paar issues te noemen.
Gelukkig bleek het team niet alleen zeer getalenteerd, maar ook ontzettend leuk en divers. Met moedertalers uit onder meer Duitsland, Italië, China, Spanje, Rusland, Turkije, Palestina en een paar Nederlandstaligen vormen wij een bonte groep met een gedeelde passie voor sterk talenonderwijs.
Hoe gaat het op middelbare scholen in andere landen? Hoe werkt het als je een ander schriftsysteem moet aanleren? Hoe verhoudt het kernvak Engels zich tot de andere talen? En hoe kunnen we heritage speakers Turks, Arabisch of Duits beter faciliteren met het nieuwe programma? Dat leidt tot boeiende gesprekken en inzichten.
En we moesten zelf dus ook oefenen met effectief communiceren in een meertalige omgeving: iedereen verhoudt zich weer op een eigen manier tot het onderwerp en het was soms even zoeken voordat we elkaar goed begrepen. Dat is de praktijk van de meertalige wereld waarin wij leven en het was waardevol om dit proces mee te maken, juist als taaldocent.
Het is een flinke klus. De vakvernieuwingscommissie moet binnen twee jaar maar liefst 36 examenprogramma’s opleveren voor negen verschillende talen en alle middelbare schoolsoorten in Nederland, van vmbo-basis tot vwo. We willen dat de vaardigheden beter geïntegreerd worden, dat er een goede basis blijft voor communicatief onderwijs, dat er een breder cultuurbegrip komt en dat taalbewustzijn een plaats krijgt. Kortom: niet iets wat je in een achternamiddag in elkaar flanst.
We werkten samen in taalgroepen, maar ook in groepen met onderwerpen als digitale geletterdheid of burgerschap. Wij kwamen ook nog tien keer bij elkaar op een tweedaagse. Dan gaat het gesprek door tijdens ontbijt, lunch, diner en zelfs bij het kampvuur met een gitaar erbij. Het is heel bijzonder om zo intensief met iedereen samen te werken.
Juist omdat we allemaal sterke overtuigingen hebben, en omdat de kaders soms wringen, is het soms hard werken om knopen door te hakken . Maar we gaan wel allemaal voor het best mogelijke resultaat.
SLO gaat de conceptexamenprogramma's beproeven op scholen nadat het College voor Toetsing en Examens conceptsyllabi heeft ontwikkeld. Stichting Cito moet centrale examens ontwerpen en testen. De realisatie zal een en ander vergen van de taaldocenten. Om te beginnen geduld. Het liefste zouden veel leraren zien dat er komend schooljaar al een nieuw centraal examen is, maar dat gaat helaas niet. De implementatie van de nieuwe programma's gaat nog een aantal jaar in beslag nemen. En er moet nog een flinke vertaalslag gemaakt worden. Daarbij hebben wij onze collega's in het land hard nodig.
Een examenprogramma is nog geen curriculum in de klas, het lesprogramma moet op de scholen gemaakt worden. Ik denk wel dat de eindtermen gaan helpen. Wij hebben allerlei ideeën geformuleerd over onder meer niveau, soorten tekst, verbinding met het Europees Referentiekader (ERK), die een aanzet geven tot lesideeën en toetsmogelijkheden voor het taalonderwijs. Het is een heel rijk programma, dus ik hoop dat alle leraren daarmee aan de slag gaan. Samen zorgen wij voor beter taalonderwijs.
Het zijn mooie en veelzijdige examenprogramma's geworden die veel impact zullen hebben. Ik leerde bijzondere mensen kennen en leerde veel over didactiek en over hoe onderwijs op beleidsniveau vorm krijgt. Veel daarvan kon ik meteen gebruiken in mijn lessen.
Mijn interesse in onderzoek en curriculumontwerp is enorm gegroeid en ik doe nu onderzoek naar de inzet van generatieve AI in de taalles.
Ik heb hard gewerkt, maar mocht flink oogsten. Daarvoor wil ik mijn collega's van de vakvernieuwing hartelijk bedanken.
blijf op de hoogte
Altijd als eerste op de hoogte van de laatste ontwikkelingen? Meld je dan aan voor onze automatische updates. Je ontvangt dan een e-mail als wij een nieuwsbericht plaatsen.
