Wat moeten leerlingen kennen, kunnen en ervaren om nu – en later als volwassene – actief mee te kunnen doen in de samenleving? Deze vraag stond de afgelopen tweeënhalf jaar centraal in zeven vakvernieuwingscommissies die de examenprogramma’s vmbo, havo en vwo actualiseerden. Het betreft de examenprogramma’s voor Friese taal en cultuur, klassieke talen, maatschappijleer, moderne vreemde talen, natuurwetenschappelijke vakken, Nederlands en wiskunde. Nu is het tijd voor het beproeven ervan in de onderwijspraktijk.

Doe mee aan de try-out

SLO is op zoek naar scholen die voor de verschillende vakken en schoolsoorten/leerwegen mee willen doen aan het beproeven van deze conceptexamenprogramma’s in de klas en in de school.

Scholen die zich aanmelden voor deze try-out onderzoeken in schooljaar 2025-2026 met hun leerlingen, leraren en schoolleiders in hoeverre de conceptexamenprogramma’s - en voor vakken met een centraal examen de conceptsyllabi - bruikbaar en uitvoerbaar zijn. Meedoen aan de try-out doe je als school voor één, twee of maximaal drie vakken per schoolsoort/leerweg, met in elk geval een schoolleider, twee leraren van het betreffende vak en ten minste twee klassen (voor een aantal vakken gelden hierop uitzonderingen).

Doe jij met jouw collega’s mee in schooljaar 2025-2026? Lees snel verder welke vakken worden beproefd, wat we van deelnemende scholen vragen, wat het je oplevert en hoe je je aanmeldt.

Welke vakken beproeven we in 2025-2026?

Hieronder zie je hoeveel scholen we zoeken voor elk vak en elke schoolsoort/leerweg:

Wat vragen we van jou, je collega’s en de school?

Uiteraard zitten er ook verplichtingen aan het beproeven en de subsidieregeling. Die zijn gericht op de deelname aan activiteiten die horen bij de fase van beproeven:

• Per vak is deelname van twee leraren die lesgeven in de bovenbouw en betrokkenheid van de schoolleider verplicht (m.u.v. Friese en Chinese taal en cultuur waar één leraar deelneemt).
• Inzet twee leraren: de leraren geven het vak in de bovenbouw in de desbetreffende schoolsoort en doen elk met in elk geval één klas mee. We gaan daarbij uit van zo’n 20-25 leerlingen per klas. Voor enkele vakken gelden andere aantallen, waaronder Friese taal en cultuur, klassieke talen en wiskunde.
  De deelnemende leraren worden door de school een halve dag per week vrij geroosterd van onderwijsactiviteiten voor deelname aan de fase van beproeven. Deze tijd wordt besteed aan 1. het bijwonen van de drie landelijke bijeenkomsten, 2. iedere schoolweek een gezamenlijk (digitaal) afstemmingsmoment, 3. materiaalontwikkeling, 4. lesvoorbereiding en 5. deelname aan evaluatie-activiteiten. 
  De school neemt deel, opgeven als individuele leraar is dus niet mogelijk!
• Inzet schoolleider: de betrokkenheid van de schoolleider is gericht op implementatievraagstukken. Van de schoolleider wordt gevraagd om ten minste de drie landelijke bijeenkomsten bij te wonen en deel te nemen aan evaluatie-activiteiten.  
• Er zijn drie landelijke bijeenkomsten waarbij aanwezigheid van alle deelnemende leraren en de betrokken schoolleider verplicht is: de startdag in september, een dag in december/januari en een slotdag in maart/april.
• Daarnaast wordt er, nadat de scholen zijn geselecteerd, per vak voor de deelnemende leraren aan de try-out een gezamenlijk werkmoment vastgesteld, bijvoorbeeld dinsdagmiddag vanaf 14:00 uur, voor afstemming, online vragenuurtjes en online inspiratiesessies.
• De school doet mee aan monitor- en kennisdelingsactiviteiten van SLO ten behoeve van het verbeteren van de conceptexamenprogramma’s (en -syllabi).

Per vak zijn er ook aanvullende criteria en voorwaarden. Die vind je hier:

• Friese taal en cultuur
• Klassieke talen: Latijn en Grieks
• Maatschappijleer
• Moderne vreemde talen: Engels, Duitse, Franse, Spaanse, Italiaans en Chinees
• Natuurwetenschappelijke vakken: nlt en O&O
• Wiskunde havo-vwo: maatschappij en natuur
• Nederlands

Wat levert deelname jou, je collega’s en de school op?

Als leraar:

• Maak je kennis met de nieuwe inhouden, opbouw en uitwerking van de conceptexamenprogramma’s en voor vakken met een centraal examen ook de conceptsyllabi;
• Ontwikkel/selecteer je met vakcollega’s en SLO onderwijs- en toetsmateriaal, dat je vervolgens inzet in jouw lessen;
• Deel je met vakcollega’s vanuit het hele land vakinhoudelijke en didactische kennis en inzichten;
• Evalueer je met je leerlingen en collega’s de bruikbaarheid in jullie onderwijspraktijk;
• Draag je bij aan de definitieve examenprogramma’s (en syllabi).
  

Als schoolleider:

• Deel je met collega’s vanuit het hele land inzichten en ervaringen over hoe de nieuwe examenprogramma’s een plek kunnen vinden in het schoolcurriculum;
• Verken je curriculaire vraagstukken, zoals samenhang tussen vakken, passende examinering en de vertaalslag naar lessentabellen;
• Denk je mee aan wat nodig is voor een goede implementatie, zowel landelijk als op je eigen school;
• Draag je bij aan de definitieve examenprogramma’s (en syllabi).

Als schoolvestiging:

• Ontvang je voor een aanvraag per vak en schoolsoort (maximaal drie vakken per schooljaar) een subsidiebedrag van €35.000 (maximum subsidiebedrag jaarlijks is dus €105.000).

Hoe meldt mijn school zich aan?

Vanaf  maandag 3 februari 2025 tot en met vrijdag 28 februari 2025 kunnen scholen per vestiging subsidie aanvragen voor het beproeven van de conceptexamenprogramma's. Let daarbij op de volgende punten:

• De school (vestiging) vraagt via het bevoegd gezag subsidie aan. Een individuele leraar kan géén aanvraag doen.
• De school doet de aanvraag per vak voor één schoolsoort/leerweg. Bijvoorbeeld voor Nederlands havo, waarvoor deelname geldt van twee leraren met elk ten minste één klas leerlingen. Uiteraard kan de school na selectie en het toekennen van de subsidie met meer schoolsoorten, leraren en klassen meedoen.
• Elke school kan met maximaal drie vakken per locatie in schooljaar 2025-2026 deelnemen aan de fase van beproeven en dus voor maximaal drie vakken subsidie aanvragen. Deelnemen met meerdere vakken op één school moedigen we aan om de samenhang tussen vakken te kunnen onderzoeken, bijvoorbeeld tussen Nederlands en Engels vmbo-gl/tl; Engels en Spaans havo; maatschappijleer en Latijnse taal en cultuur vwo.
• Er geldt een simpele aanvraagprocedure via www.dus-i.nl​. Veel gegevens worden automatisch ingevuld via het BRIN-nummer. Je hoeft als school geen plan op te stellen en in te sturen.
• Per vak is er plek voor maximaal één vestiging van een vso-school met examenlicentie.

Uiterlijk 30 mei 2025 hoor je of je als school bent geselecteerd om deel te nemen aan de fase van beproeven. SLO selecteert de scholen niet zelf. Selectie vindt plaats door Dienst Uitvoering Subsidies aan Instellingen (DUS-I). DUS-I voert de selectieprocedure uit op basis van criteria die vooraf door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en SLO zijn opgesteld, passend bij de werkopdracht van het ministerie van OCW aan SLO. DUS-I selecteert scholen op aangemelde schoolsoorten/leerwegen, ligging van de vestiging, denominatie (voor maatschappijleer) en volgorde van binnenkomst. Voor de selectieprocedure geldt een wettelijke periode van maximaal 13 weken.

Heb je vragen?

Heb je een vraag over het beproeven, de deelname eraan, de aanmelding of selectie? Mail ons dan via [email protected].
Wil je de conceptexamenprogramma's van Friese taal en cultuur, klassieke talen, maatschappijleer, moderne vreemde talen, natuurwetenschappelijke vakken, Nederlands en wiskunde bekijken? Klik hier.

Veelgestelde vragen

• Ik wil wel meedoen als individuele leraar, maar voldoe dus niet aan de voorwaarden. Hoe kan ik betrokken blijven?
  Meld je aan voor de nieuwsupdates onderaan deze pagina. Zodra er activiteiten worden georganiseerd, bijvoorbeeld focusgroepen om de (tussentijdse) bevindingen uit de try-out te bespreken, publiceren we dit op de webplatfora. Je ontvangt dan automatisch bericht.
  
• Als mijn school deelneemt aan de fase van beproeven van de conceptexamenprogramma’s, moeten we dan nieuwe inhouden bovenop het huidige programma aanbieden?
  Leerlingen volgen het reguliere examenprogramma en doen voor vakken met een centraal examen, examen in het reguliere centraal examen. Gedurende één schooljaar krijgen ze tussen de herfstvakantie en maart les in onderdelen uit de conceptexamenprogramma’s. Beproeven vindt dus plaats binnen de schoolexamencontext. Daarom wordt vóór 1 oktober 2025 gekeken of aanpassingen aan het PTA nodig zijn voor de klassen die meedoen aan het beproeven.
  Voor klassieke talen en wiskunde geldt een uitzondering: leerlingen krijgen vrijstelling van deelname aan het reguliere centrale examen. Het cijfer van het schoolexamen komt voor deze vakken op hun cijferlijst.
  
• Gaat er alleen beproefd worden in het examenjaar? Of ook in voorexamenjaren?
  Een school doet mee met ten minste twee klassen (twee leraren met elk ten minste één klas). Na selectie van scholen gaat SLO na welke scholen met welke klassen/leerjaren meedoen, want beproeven kan plaatsvinden in zowel het examenjaar als in voorexamenjaren. Welke inhouden met welke klassen in welk leerjaar worden beproefd, wordt afgestemd met de leraren.
  
• Is er tijdens het beproeven ook aandacht voor de noodzakelijke onderwijstijd/lesuren voor de conceptexamenprogramma’s?
  Hier is in de fase van beproeven aandacht voor. In de lespraktijk worden onderdelen van de conceptexamenprogramma’s beproefd. Het gehele conceptexamenprogramma van het desbetreffende vak wordt daarnaast bevraagd aan de deelnemende leraren. De feedback wordt gewogen en waar nodig worden de conceptexamenprogramma’s bijgesteld, zodat ze uitvoerbaar zijn in de onderwijspraktijk.
  Met de schoolleiders zal ook gekeken worden naar de consequenties voor de gehele lessentabel. Uiteindelijk zal SLO hierop een advies aan het ministerie van OCW schrijven en een handreiking ontwikkelen op basis waarvan scholen tot een lessentabel kunnen komen die passend is bij hun visie en context.
  
• Welke stappen worden doorlopen tijdens de fase van beproeven?

1. Stap 1. Deelnemende scholen bereiden zich voor. De try-out begint in september 2025 met een landelijke startdag. Alle deelnemers maken kennis met elkaar en met de opdracht. Ze gaan aan de slag met de conceptexamenprogramma’s (en -syllabi). Ze krijgen inzicht in welke inhouden ze met de leerlingen gaan beproeven, in hoeverre Programma's voor Toetsing en Afsluiting (PTA’s) daarop moeten worden aangepast en welke inhouden en thema’s verder worden uitgevraagd bij leraren en schoolleiders. Vanaf de startdag tot de herfstvakantie bereiden leraren vervolgens samen met SLO de lessen voor en (her)ontwerpen daarvoor onderwijs- en toetsmateriaal.
2. Stap 2. Deelnemende scholen beproeven inhouden in hun onderwijspraktijk. In de periode tussen de herfst- en kerstvakantie geven leraren les in de nieuwe inhouden en evalueren ze deze tijdens een tweede landelijke bijeenkomst in december/januari. Na de kerstvakantie beproeven leraren deze nieuwe inhouden met leerlingen, waarna een slotdag in maart/april volgt. Tussendoor organiseert SLO online vragenuren, tevens uitwissel-/ inspiratiesessies op een met elkaar vastgesteld, wekelijks moment om kennis, goede praktijkervaringen en materialen te delen.
3. Stap 3. SLO verzamelt en analyseert de uitkomsten. Na de slotdag weegt SLO alle feedback zorgvuldig af en bespreekt deze met betrokken partijen, waaronder vakverenigingen, om vervolgens de conceptexamenprogramma’s verder te verbeteren. Waar nodig past het College voor Toetsen en Examens ook de conceptsyllabi aan. Vanzelfsprekend informeren we de deelnemende scholen wat we met de feedback hebben gedaan, welke keuzes we hebben gemaakt en hoe de aangepaste conceptexamenprogramma’s (en -syllabi) er uitzien.

Fase van beproeven in drie stappen