het proces
Het proces van actualiseren verloopt in vier fasen. Fase 2, 3 en 4 lopen deels gelijktijdig.
In fase 1 werken vakvernieuwingscommissies in maximaal 24 maanden stap voor stap toe naar actuele conceptexamenprogramma's. In de werkopdrachten van het ministerie van OCW (werkopdracht 2021 (pdf 9,2 MB) en werkopdracht 2024) staan de inhoudelijke uitgangspunten en kwaliteitscriteria voor de actualisatie beschreven.
De commissies leveren gedurende het proces de volgende tussenproducten op:
Tussentijds kijkt de advieskring mee op de inhoud van de tussenproducten. Zij halen feedback op bij hun achterban en geven advies aan de commissie.
In fase 2 werken syllabuscommissies onder regie van het College voor Toetsen en Examens (CvTE) conceptsyllabi uit voor vakken met een centraal examen. Dit betekent dat de inhouden uit de conceptexamenprogramma's, die voor het centraal examen zijn gekozen, verder worden uitgewerkt in details. Syllabi vormen de basis voor de uitwerking van centrale examens. En het gereedschap voor leraren om hun leerlingen op het centrale examen voor te bereiden.
De syllabuscommissies beproeven of de conceptexamenprogramma's geschikt zijn, om conceptsyllabi te maken. En zorgen ervoor dat deze twee goed op elkaar aansluiten. De syllabuscommissie geeft feedback en doet suggesties voor verbetering van de conceptexamenprogramma's. SLO verwerkt deze feedback in een tweede versie van de conceptexamenprogramma's, vóórdat de fase van beproeven met scholen start.
Zodra de conceptsyllabi zijn gepubliceerd op examenblad.nl, lees je dat hier.
In fase 3 beproeft SLO de conceptexamenprogramma’s en -syllabi op scholen. De programma’s en -syllabi worden beproefd op consistentie, bruikbaarheid en effectiviteit. Waar nodig worden de examenprogramma’s en syllabi bijgesteld.
Per vak wordt gekeken hoe uitgebreid beproefd moet worden voor de verschillende schooltypen en leerwegen, en hoeveel tijd dat nodig heeft. We proberen steeds de beste balans te vinden tussen tijd en kwaliteit. Dit betekent dat de fase van beproeven zo kort als mogelijk is, maar lang genoeg om de examenprogramma’s goed te kunnen invoeren.
We hebben vier vormen van beproeven, elk met een eigen aanpak en tijdschema.
Bij vorm 1 (focusgroep) is sprake van bijeenkomsten met leerlingen, leraren en andere betrokken in het veld die feedback geven op de concepten.
Voor vorm 2 of 3 (try-outs) geldt dat de conceptexamenprogramma’s op onderdelen worden beproefd door leraren en leerlingen in de klas, binnen één schooljaar.
Als uit de impactanalyse blijkt dat de veranderingen op inhoud, wijze van afsluiting én stelsel groot zijn, dan wordt gekozen voor vorm 4 (een pilot). Daarbij wordt het volledige conceptexamenprogramma inclusief de conceptsyllabus voor vakken met een centraal examen beproefd. Voor vmbo en havo vraagt dit twee jaar, voor vwo drie jaar.
SLO bereidt deze fase van beproeven voor samen met betrokkenen uit het onderwijsveld.
Om leraren en andere betrokkenen te inspireren hun onderwijs en toetsing vorm te geven vanuit de geactualiseerde examenprogramma’s ontwikkelt SLO handreikingen. Deze handreikingen zijn ter inspiratie en niet voorschrijvend.
Tijdens de fase van beproeven gaan we in elk geval met leraren en schoolleiders in gesprek. De vraag aan hen is welke informatie, gespreksleidraden en voorbeelden nodig zijn om de bedoeling en inhouden van de conceptexamenprogramma's goed te gebruiken in het onderwijs en bij toetsen. Deze gesprekken en de goede voorbeelden die worden opgehaald tijdens de fase van beproeven leiden uiteindelijk tot de ontwikkeling van handreikingen.
Wil je meer weten over het proces van een specifiek vak? Bekijk dan de procespagina's per vak:
Het proces van actualiseren verloopt in vier fasen. Hieronder lichten we de vier fasen kort toe.
