Over differentiëren op kennis, niet op verwachtingen. De vakvernieuwingscommissie maatschappijleer aan het werk.
Gedurende twee jaar werken vakvernieuwingscommissies aan het actualiseren van de examenprogramma’s. Maar hoe gaat dat precies in zijn werk? Voor welke uitdagingen staan zij? In deze blogserie schrijven leden van de vakvernieuwingscommissie over wat zij meemaken tijdens dit bijzondere proces. Deze keer: Mitchel Eijkemans, docent maatschappijleer bij Yuverta Eindhoven en lid van de vakvernieuwingscommissie maatschappijleer.
De docent maatschappijleer staat vaak bekend als iemand met veel meningen en het duidelijk kenbaar maken hiervan. Stel je voor: acht docenten maatschappijleer en vier vakexperts die twee jaar lang in een commissie nadenken over de vernieuwing van maatschappijleer. Een inspirerende en enerverende snelkookpan is dat.
Grote, gewichtige vragen passeren regelmatig de revue. Deze vraag bijvoorbeeld: ‘Willen we leerlingen vooral leren zich te voegen in de huidige samenleving, of vragen we leerlingen ook deze samenleving mede vorm te geven?’ Of deze vraag: ‘Draagt deze eindterm bij aan de doelen van het vak, zoals beschreven in de karakteristiek, of is het een los onderwerp?’ En deze: ‘Is dit enkel feitenkennis, of draagt het bij aan beter begrip van het onderwerp?’
Vooral de discussies die we voeren over differentiatie tussen de verschillende schoolsoorten vind ik heel interessant. De vakvernieuwingscommissie ontwerpt vijf examenprogramma’s voor de verschillende schoolsoorten en leerwegen: vmbo-bb, vmbo-kb, vmbo-gl/tl, havo en vwo, maar daartussen vindt natuurlijk differentiatie plaats. Van een leerling op het vwo verwachten we vakinhoudelijk meer specifieke kennis en soms ook vaardigheden dan van een leerling op het vmbo. Maar geldt die differentiatie ook voor de ervaringsdoelen die we opnemen in de examenprogramma’s? Die ervaringsdoelen geven aan welke inspanning van een leerling wordt verwacht met het oog op ervaringen en gaan in op belangrijke onderdelen van de burgerschapsopdracht. Ik herinner me wat een van de commissieleden zei tijdens een gesprek hierover: “We differentiëren op kennis, maar niet op verwachtingen. Je hebt toch geen vmbo-burgers en vwo-burgers?”
En zo is het maar net. Mijn vmbo-leerlingen bij Yuverta verdienen het dat hun docent dezelfde verwachtingen van ze heeft als een havo- of vwo-leerling. Sterker nog: misschien is het wel te rechtvaardigen dat ik hogere verwachtingen van mijn leerlingen heb, zodat ze een vergelijkbaar eindniveau behalen. Wanneer het gaat om belangrijke zaken die raken aan goed burgerschap zoals opkomen voor je politieke idealen, je verdiepen in een andere groep dan die van jezelf, je mening vredig uiten richting machthebbers en het oplossen van of bemiddelen in conflicten, dan verwacht ik van iedere leerling hetzelfde. Niets meer, maar ook zeker niets minder.
In mijn lessen merk ik regelmatig dat leerlingen al gauw aangeven iets niet te kunnen of weten. Als ik dan doorvraag, komt er vaak een antwoord in de goede richting. Het hebben van hoge verwachtingen hierop en deze verwachtingen uitspreken naar de leerlingen is belangrijk.
Een betere wereld begint bij jezelf. Samen met onze leerlingen zetten we een belangrijke eerste stap en nemen we in de vernieuwde examenprogramma’s diverse ervaringsdoelen op. Hoe die er precies uit komen te zien blijft nog even spannend, maar een paar kan ik er al met jullie delen: denk aan het bezoeken van aan een volksvertegenwoordigend orgaan. Dat kan de Tweede Kamer zijn, maar ook het provinciehuis, gemeentehuis of een waterschap. Achteraf heb je daarover in de klas een reflectiegesprek: wat is je bijgebleven? Wat was er anders dan je had verwacht? Wat heb je ervan geleerd? De ervaringsdoelen zorgen ervoor dat maatschappijleer meer behelst dan alleen kennis en analyse.
Het komend jaar werken we verder aan deze ervaringsdoelen. Ik ben benieuwd wat er nog allemaal komen gaat. Maar een ding is zeker: we gaan er samen op uit, de school, wijk, het dorp, de stad en het land in!
Wil je op de hoogte blijven van vorderingen in het proces? Meld je dan onderaan deze pagina aan voor de automatische updates en ontvang automatisch het laatste nieuws in je mail.
blijf op de hoogte
Altijd als eerste op de hoogte van de laatste ontwikkelingen? Meld je dan nu aan voor onze automatische updates. Je ontvangt dan een e-mail als wij een nieuwsbericht plaatsen.
