In september 2023 leverden de teams Nederlands en rekenen en wiskunde geactualiseerde conceptkerndoelen op voor het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Op dit moment worden daarnaast nieuwe kerndoelen voor onder andere het leergebied burgerschap ontwikkeld. Welke uitdagingen, kansen en mogelijkheden brengt dit met zich mee voor de actualisatie van de examenprogramma’s in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs?
Tijdens een sessie op het congres ‘Actualisatie kerndoelen’ stonden deze vragen centraal. In gesprek met de deelnemers is verkend waar kansen en uitdagingen liggen voor doorlopende leerlijnen bij Nederlands, maatschappijleer en wiskunde.
Hoe kan een doorlopende leerlijn eruitzien voor het vak Nederlands? Uit de conceptkerndoelen Nederlands spreekt de ambitie om leerlingen rijk, betekenisvol en samenhangend onderwijs te bieden. Met de deelnemers spraken we door over die ambities. Zonder meer gelden deze ambities ook voor het vak Nederlands in de bovenbouw vo, was de conclusie. Maar er zijn ook nog veel vragen. Waar denken we concreet aan bij 'rijk’ en ‘betekenisvol’ taalonderwijs? Wat betreft samenhang, binnen het vak én vakoverstijgend: welke rol speelt Nederlands bij andere vakken? En in hoeverre ligt die verantwoordelijkheid bij het schoolvak Nederlands en wat is nodig in de landelijke doelen bij Nederlands en wat bij de andere vakken?
Of het nu gaat om kerndoelen of examenprogramma's; bij de deelnemers leven grotendeels dezelfde vragen en wensen voor het vak Nederlands. De deelnemers schreven na afloop hun wens, tip of aanmoediging voor de vakvernieuwingscommissie op, zoals:
In de sessie over maatschappijleer werd benadrukt dat burgerschap een opdracht is voor de hele school en dat maatschappijleer in de bovenbouw daarvoor een geschikte landingsplaats is. Maar ook in andere vakken, met name Nederlands, moderne vreemde talen en de mens- en maatschappij-vakken kan en moet er aandacht aan burgerschap geschonken worden. De conceptkerndoelen burgerschap richten zich onder meer op democratische waarden, politiek en sociaal handelen en ethische kwesties. Die aspecten komen bij maatschappijleer terug. Daarmee is er een goede basis voor een doorlopende leerlijn. Vooral via de ervaringsdoelen kunnen vernieuwende aspecten van burgerschap tot zijn recht komen. De beoordeling en toetsing hiervan in de bovenbouw is een uitdaging, waarbij goed gekeken moet worden naar het normatieve karakter van enkele eindtermen. Er zijn in ieder geval mogelijkheden op dit gebied om kennis, vaardigheden en houdingen zichtbaar te maken. Het advies is om hier in de fase van beproeven voldoende aandacht aan te schenken.
In de sessie over wiskunde hebben we gekeken naar de raamwerken die de onderleggers vormen voor de kerndoelen en de examenprogramma’s havo en vwo. In de groep heerste tevredenheid over de manier waarop de raamwerken zijn opgebouwd, over de inhouden en over de behoorlijke mate van onderlinge consistentie. Hierdoor zag de groep dat er een duidelijke doorlopende leerlijn mogelijk is, van de onderbouw po tot en met de bovenbouw vo. Als illustratie daarvan hebben we een opgave uit een wiskundemethode voor het po bekeken, deze geplaatst in het raamwerk van de kerndoelen en er vervolgens vragen bij bedacht die passen in het raamwerk van de examenprogramma’s.
Daarnaast werd opgemerkt dat het mooi is dat in de raamwerken een even prominente plek is ingeruimd voor wiskundige activiteiten als voor wiskundige concepten. Deelnemers spraken de hoop en wens uit dat het ingeslagen pad voort te zetten en daarmee een curriculum te maken waarin leerlingen op een veelzijdige en inspirerende manier met wiskunde bezig zijn.
Wil je op de hoogte blijven van de actualisatie van de examenprogramma’s? Meld je dan aan voor de automatische nieuwsupdates.
Wil jij meedenken over de actualisatie van deze vakken? Dat kan tijdens de adviesperiodes, via de leden van de advieskring. Kijk voor meer informatie op:
blijf op de hoogte
Altijd als eerste op de hoogte van de laatste ontwikkelingen? Meld je dan nu aan voor onze automatische updates. Je ontvangt dan een e-mail als wij een nieuwsbericht plaatsen.
